Umowa cywilnoprawna co to jest? Kluczowe informacje
Czym jest umowa cywilnoprawna i jej zasady
Umowa cywilnoprawna to porozumienie między co najmniej dwiema stronami, które reguluje ich wzajemne prawa i obowiązki w zakresie określonych czynności prawnych. W przeciwieństwie do umów o pracę, umowy cywilnoprawne nie tworzą stosunku pracy. Ich kluczową cechą jest duża swoboda umów, co oznacza, że strony mają znaczną dowolność w kształtowaniu treści umowy, o ile nie narusza ona przepisów prawa ani zasad współżycia społecznego. Takie umowy mogą być zawierane między osobami fizycznymi, prawnymi, a także jednostkami organizacyjnymi posiadającymi zdolność prawną. Co istotne, mogą one być zawierane także z osobami poniżej 18. roku życia, pod warunkiem uzyskania zgody opiekuna prawnego. Rozwiązanie takiej umowy może nastąpić w dowolnym momencie, na mocy porozumienia stron lub zgodnie z zapisami w niej zawartymi.
Umowa cywilnoprawna a kodeks cywilny
Podstawą prawną dla umów cywilnoprawnych jest Kodeks cywilny, a nie Kodeks pracy. Oznacza to, że wszystkie postanowienia i zasady dotyczące zawierania, wykonywania i rozwiązywania tych umów są ujęte właśnie w tym akcie prawnym. Brak regulacji kodeksu pracy sprawia, że osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych nie posiadają przywilejów pracowniczych, takich jak prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego czy ochrona przed zwolnieniem w takim samym zakresie, jak pracownicy etatowi. W przypadku sporów wynikających z takich umów, właściwym organem rozstrzygającym jest sąd cywilny.
Rodzaje umów cywilnoprawnych: zlecenie i o dzieło
Umowa zlecenie – co to i charakterystyka
Umowa zlecenie jest jedną z najczęściej stosowanych umów cywilnoprawnych. Jej charakterystyczną cechą jest to, że zleceniobiorca zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla zleceniodawcy. Jest to umowa starannego działania, co oznacza, że zleceniobiorca musi dołożyć wszelkich starań, aby wykonać powierzone zadanie. Umowa zlecenie może być zawierana zarówno odpłatnie, jak i nieodpłatnie. W kontekście wynagrodzenia, zleceniobiorcy objęci są ochroną w postaci minimalnej stawki godzinowej, która w 2024 roku wynosiła 27,70 zł brutto od stycznia i 28,10 zł brutto od lipca.
Umowa o dzieło – co to i kiedy ją stosować
Umowa o dzieło to rodzaj umowy cywilnoprawnej, która skupia się na osiągnięciu konkretnego rezultatu. Przedmiotem takiej umowy jest wykonanie określonego dzieła, które charakteryzuje się indywidualnymi cechami i jest zazwyczaj unikalne. W przeciwieństwie do umowy zlecenie, gdzie liczy się samo staranne działanie, tutaj kluczowe jest właśnie fizyczne lub psychiczne wykonanie dzieła. Umowa o dzieło zazwyczaj nie podlega obowiązkowym składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, chyba że jest zawierana z własnym pracownikiem w ramach dodatkowej działalności.
Umowa cywilnoprawna vs umowa o pracę – czym się różnią?
Brak stosunku pracy w umowach cywilnoprawnych
Fundamentalną różnicą między umową cywilnoprawną a umową o pracę jest brak powstania stosunku pracy w przypadku tej pierwszej. Oznacza to, że zleceniobiorca czy wykonawca dzieła nie jest pracownikiem w rozumieniu Kodeksu pracy. W konsekwencji, nie przysługują mu prawa wynikające z tego kodeksu, takie jak prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego, ochrony przed zwolnieniem, czy świadczeń związanych z chorobą w takim samym wymiarze. Kluczowym elementem odróżniającym jest także brak podporządkowania pracowniczego, czyli podlegania kierownictwu, określonemu miejscu i czasowi pracy, co jest cechą charakterystyczną umowy o pracę.
Prawa i obowiązki stron umowy cywilnoprawnej
Strony umowy cywilnoprawnej posiadają określone prawa i obowiązki, które są kształtowane przez swobodę umów oraz zapisy Kodeksu cywilnego. Zleceniodawca ma prawo oczekiwać wykonania określonej czynności lub dzieła zgodnie z umową, podczas gdy zleceniobiorca ma prawo do wynagrodzenia za wykonaną pracę lub dzieło. Obowiązkiem zleceniodawcy jest zapłata ustalonego wynagrodzenia, a zleceniobiorcy – staranne działanie lub dostarczenie określonego rezultatu. Ważne jest, że umowy cywilnoprawne nie mogą być zawierane, jeśli wykonywane czynności noszą znamiona stosunku pracy, co może prowadzić do nałożenia kary grzywny na pracodawcę.
Elastyczność umów cywilnoprawnych w porównaniu do umowy o pracę
Jedną z głównych zalet umów cywilnoprawnych jest ich większa elastyczność w porównaniu do umowy o pracę. Strony mają dużą swobodę w ustalaniu warunków współpracy, takich jak czas trwania umowy, zakres obowiązków, sposób rozliczenia czy wysokość wynagrodzenia. Ta elastyczność pozwala na dopasowanie umowy do indywidualnych potrzeb obu stron. Umowy te mogą być rozwiązane w sposób mniej sformalizowany niż umowy o pracę, co daje większą swobodę w zarządzaniu zatrudnieniem.
Ważne aspekty prawne i praktyczne umów cywilnoprawnych
Minimalna stawka godzinowa i składki ZUS
W przypadku umów cywilnoprawnych, takich jak umowa zlecenie, kluczowe znaczenie ma minimalna stawka godzinowa, która w 2024 roku wynosiła 27,70 zł brutto od stycznia i 28,10 zł brutto od lipca. Zapewnia ona pewien standard wynagrodzenia. Warto również pamiętać o kwestii składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, które często są odprowadzane od umów zlecenie, podczas gdy umowa o dzieło jest od nich zazwyczaj zwolniona, chyba że jest zawarta z własnym pracownikiem. Zrozumienie zasad dotyczących składek jest kluczowe dla prawidłowego rozliczenia finansowego.
Dodaj komentarz